Βελούδινα Διαζύγια ή Πόλεμος;
The Article below was assigned to one of this year’s summer Interns, Evagoras Markou, and was written with the help and close supervision of our Team. Evagoras is currently a second-year student at the Accounting & Finance department of the University of Cyprus. Ultimately, it has provided an opportunity for both the intern to enhance his knowledge through research, as well as writing skills, while our Company gained insight from a piece of writing which assesses realistic scenarios and demonstrates the challenges faced by numerous businesses, not only in Cyprus, but also globally. The Article describes the dead end in which the shareholders of a company often find themselves to be, following their inability to cooperate with each other for a significant amount of time. The Article tries to outline possible solutions through processes which the shareholders may follow to reach a mutually beneficial agreement. It forms a short, simple, yet effective piece of writing, which allows for a pleasant and useful read, associated with facts and real-life circumstances.
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις στην Κύπρο αποτελούν ένα μεγάλο ποσοστό που ξεπερνά το 80% του συνόλου των επιχειρήσεων του τόπου. Πολλές φορές όμως στις οικογενειακές επιχειρήσεις παρουσιάζονται διάφορα προβλήματα και διαφωνίες , ιδιαίτερα αν η επιχείρηση αποτελείται από δύο άτομα (συνήθως αδέρφια) που κατέχουν ίσο μερίδιο μετοχών (50-50), ή και περισσότερους, χωρίς όμως σαφείς όρους στο τί κάνει ο καθένας, χωρίς σωστό σύστημα διαδοχής και χωρίς διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Έτσι, αυτό που ξεκίνησε σαν ένα όμορφο όραμα ενός ατόμου στο παρελθόν εξελίσσεται σε εφιάλτη πολλές φορές, με αποτέλεσμα επιχειρήσεις να αποτυγχάνουν στην δεύτερη και κυρίως στην τρίτη γενιά. Στοιχεία μάλιστα δείχνουν ότι μέχρι την τέταρτη γενιά, μόνο 3-4% των οικογενειακών εταιρειών επιβιώνουν.
Τα μέλη σε μία τέτοια επιχείρηση έχουν όλα την ίδια βαρύτητα στην λήψη αποφάσεων, κάτι που φέρνει οποιεσδήποτε διαφωνίες που υπάρχουν μεταξύ των ατόμων σε συνεχή αδιέξοδα. Μια ενδιάμεση λύση η οποία να ικανοποιεί και τις δύο πλευρές σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να αποδειχθεί αρκετά χρονοβόρα και ζημιογόνα, καθώς τέτοιες διαμάχες συνήθως απαιτούν παρέμβαση τρίτου εξωτερικού ατόμου, που όμως δεν είναι πάντοτε αποδεκτό και από τις δύο πλευρές, αφού στην πορεία δημιουργούνται πικρίες, εγωισμοί, δυσπιστίες και καχυποψίες.
Μία λύση που μπορεί να θεωρηθεί χρήσιμη για την συνέχιση της λειτουργίας της επιχείρησης είναι η εξαγορά του μερίδιού του ενός ιδιοκτήτη από τον άλλον, έτσι ώστε να παραμείνει ένας εκ των δύο στην επιχείρηση. Αυτή η ενέργεια κάνει την διαδικασία λήψης αποφάσεων που αφορούν την επιχείρηση πολύ πιο γρήγορη για τον εναπομείναντα ιδιοκτήτη, δίνοντας του την ευχέρεια για πιο ευέλικτες αποφάσεις, αλλά και κινήσεις που μπορούν να αποφέρουν καρπούς και κερδοφορία. Εννοείται βεβαίως ότι τα πράγματα μπορεί να μην εξελιχθούν πάντοτε έτσι και να διαφανεί ότι θα έπρεπε οι συνέταιροι (αδέρφια, ξαδέρφια, κτλ.) να είχαν ψάξει εναλλακτικούς τρόπους να τα βρουν μεταξύ τους.
Εδώ είναι σωστό να αναφέρουμε ότι τα πιο πάνω φαινόμενα παρατηρούνται όχι μόνο σε οικογενειακές επιχειρήσεις, αλλά και σε πάρα πολλές περιπτώσεις όπου λειτουργεί το 50-50 χωρίς όμως να υπάρχουν διαδικασίες που να προνοούν για επίλυση διαφορών.
Πιο κάτω αναφέρουμε δύο αποτελεσματικούς τρόπους «επίλυσης μετοχικού αδιεξόδου», οι οποίοι εξασφαλίζουν ότι το ποσό εξαγοράς του μεριδίου του ενός ιδιοκτήτη από τον άλλο είναι δίκαιο και αντικειμενικό. Για να επιτευχθούν αυτοί οι δύο τρόποι όμως, είναι σημαντική η παρέμβαση τρίτου ανεξάρτητου και αποδεκτού ατόμου, έτσι ώστε οι όροι εντολής να είναι καθαροί και οι αποφάσεις που θα παρθούν να είναι αμερόληπτες και δεσμευτικές.
Ο πρώτος τρόπος είναι γνωστός ως «Ρωσική ρουλέτα». Σε αυτή την περίπτωση, ο ένας ιδιοκτήτης αποδίδει μία προσφορά στον άλλο ιδιοκτήτη και ο ιδιοκτήτης που δέχεται την προσφορά είτε αγοράζει το μερίδιο (μετοχές) του πρώτου, είτε του πωλεί το δικό του μερίδιο της εταιρείας. Και στις δύο περιπτώσεις, η τιμή είναι η ίδια έτσι ώστε η προσφορά να είναι αντικειμενική. Με άλλα λόγια, αυτός που προσφέρεται να αγοράσει ή να πουλήσει πρέπει να είναι προετοιμασμένος και για το αντίθετο στην ίδια τιμή.
Μία παραλλαγή της «Ρωσικής ρουλέτας» είναι η μέθοδος «Mexican Shoot-out», της οποίας η διαδικασία απαιτεί και πάλι ένα τρίτο ανεξάρτητο πρόσωπο, το οποίο δέχεται δύο σφραγισμένους φακέλους που αναγράφουν το ποσό που είναι διατεθειμένοι οι δύο μέτοχοι να πληρώσουν για την εξαγορά του άλλου μισού της επιχείρησης. Ο μέτοχος με την μεγαλύτερη προσφορά αγοράζει τις υπόλοιπες μετοχές . Αν υπάρχει μεγάλο οικονομικό χάσμα μεταξύ των δύο ιδιοκτητών, τότε είναι σημαντικό να τεθούν κάποιοι περιορισμοί (κυρίως για να προστατευτεί ο πιο αδύνατος), έτσι ώστε η τιμή εξαγοράς να μην είναι μικρότερη από την πραγματική αξία του μεριδίου του ενός ιδιοκτήτη. Και στις δύο πιο πάνω περιπτώσεις, είναι σημαντικό όπως αποφασιστεί εκ των προτέρων νομικά η μέθοδος υλοποίησης της οποιασδήποτε συμφωνίας.
Καταλήγοντας, να αναφέρουμε και την σοφή ρήση, «Ό,τι δεν λύνεται, κόβεται». Οι διαφωνίες μεταξύ των ιδιοκτητών στις οικογενειακές αλλά και άλλες επιχειρήσεις όπου υπάρχει αδιέξοδο, κυρίως λόγω της 50-50 ιδιοκτησίας και κατ’ επέκταση ενός δυσλειτουργικού Διοικητικού Συμβουλίου, όχι μόνο οξύνουν τις ενδοοικογενειακές τους σχέσεις, αλλά αποτελούν και απειλή για την μακροχρόνια επιβίωση της επιχείρησης. Έτσι, σε κάποιες περιπτώσεις θα ήταν καλύτερο όχι μόνο για το συμφέρον της επιχείρησης, αλλά και για το ίδιο το συμφέρον των ιδιοκτητών, να διακόψουν την συνεργασία τους. Και αυτό δεν πρέπει να γίνεται με πείσμα ή αδιαφορία, αλλά καλύτερα με ειλικρίνεια, μέσω ενός δίκαιου, διαφανή και πολιτισμένου τρόπου, μέσα από ορισμένες μεθόδους όπως οι πιο πάνω. Ένας πόλεμος έχει πάντοτε απώλειες και για τις δύο πλευρές ,ενώ ένα βελούδινο διαζύγιο επιτρέπει ίσως να υπάρχει μια καλύτερη επόμενη μέρα για όλους.
“THE REVITA TEAM”
Σημείωση: Τα άρθρα και τα δημοσιεύματα της εταιρείας μας, σκοπό έχουν να παραθέσουν στοιχεία για συγκεκριμένα θέματα καθώς και απόψεις που βασίζονται σε εμπειρία και γνώση που έχει αποκτηθεί. Απώτερος σκοπός μας είναι η επιμόρφωση των αναγνωστών στο σύνολο τους και όχι η παροχή συμβουλών για συγκεκριμένες περιπτώσεις. Για όλα τα προηγούμενα άρθρα της εταιρείας μας, μπορείτε να επισκεφτείτε την σελίδα μας στο Facebook, https://www.facebook.com/revitaconsult όπως και το blog στην ιστοσελίδα μας.
