Τα τελευταία χρόνια, η δημόσια συζήτηση γύρω από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) στην Κύπρο επικεντρώνεται σχεδόν αποκλειστικά στο τραπεζικό σύστημα. Οι τίτλοι των ειδήσεων μιλούν για εντυπωσιακή μείωση των ΜΕΔ των τραπεζών, για καθαρούς ισολογισμούς και για «success story». Πράγματι, με βάση τα τελευταία στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, οι μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις των τραπεζών έχουν μειωθεί σημαντικά, φτάνοντας τα €1,5 δισ. και ποσοστό μόλις 5,9% του συνόλου των δανείων που υφίσταται στο τραπεζικό σύστημα. Εντούτοις αυτό αποτελεί μόνο ένα μικρό μέρος της αλήθειας και του παζλ των ΜΕΔ. Ενώ οι τράπεζες φαίνεται να εξυγιαίνονται, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια δεν έχουν εξαφανιστεί. Αντιθέτως, έχουν «μεταφερθεί» σε έναν άλλον τομέα της οικονομίας στις Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων, οι οποίες λειτουργούν υπό την εποπτεία της Κεντρικής Τράπεζας και διαχειρίζονται ΜΕΔ ύψους σχεδόν €20 δισ.
Η μεταφορά των «κόκκινων δανείων» εκτός των τραπεζικών ισολογισμών μπορεί να έχει οδηγήσει σε βελτιωμένους δείκτες και μειωμένο ρίσκο για τις τράπεζες, αλλά το πρόβλημα δεν έχει λυθεί. Αντιθέτως, έχει μετατοπιστεί: οι ίδιες οι Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων δημιουργήθηκαν για να διαχειριστούν το βάρος των ΜΕΔ, αλλά παραμένει αδιευκρίνιστο πως θα επιτευχθεί η σοβαρή μείωση τους. Η απουσία ενός ξεκάθαρου σχεδίου για τη σταδιακή απορρόφηση αυτών των χρεών δημιουργεί αβεβαιότητα για το μέλλον της οικονομίας και τη δυνατότητα αποπληρωμής τους. Η αλήθεια είναι ότι, ενώ τα ΜΕΔ «έφυγαν» από τις τράπεζες, δεν έφυγαν από την οικονομία. Βρίσκονται ακόμη εκεί, βαραίνοντας τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, τα οποία παραμένουν σε αδιέξοδο και χωρίς προοπτική βιώσιμης λύσης. Ειδικά για χιλιάδες νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις που εξακολουθούν να είναι εγκλωβισμένα σε καθεστώς οφειλών, η καθυστέρηση στην εξεύρεση λύσεων καθιστά το πρόβλημα ακόμη πιο σοβαρό.
Το πιο παράδοξο στοιχείο αυτής της κατάστασης, είναι ότι οι Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων βάσει της σχετικής νομοθεσίας, εποπτεύονται και ελέγχονται από την ίδια την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου. Αυτό σημαίνει ότι η Κεντρική Τράπεζα γνωρίζει ακριβώς το μέγεθος και τη φύση αυτών των χαρτοφυλακίων. Παρ’ όλα αυτά, η δημόσια συζήτηση και οι επίσημες ανακοινώσεις επικεντρώνονται σχεδόν αποκλειστικά στις τράπεζες, αφήνοντας στο περιθώριο τα δισεκατομμύρια που παραμένουν «παρκαρισμένα» στις εταιρείες εξαγοράς. Αυτή η παρουσίαση δημιουργεί μια εικόνα τεχνητής ομαλότητας που όπως είπαμε πιο πάνω δεν δείχνει όλο το παζλ όπου υπάρχει ένας τεράστιος όγκος προβληματικών δανείων που παραμένει αδιευκρίνιστος και αθέατος.
Η υποβάθμιση της σημασίας των ΜΕΔ που βρίσκονται στις Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων δημιουργεί σοβαρές συνέπειες για την οικονομία και την κοινωνία. Πρώτον, πλήττεται η διαφάνεια, καθώς η κοινωνία και οι αγορές δεν έχουν καθαρή εικόνα για το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος. Δεύτερον η έλλειψη δημόσιας συζήτησης για αυτό το κομμάτι αφήνει εκτός κάδρου κρίσιμα ερωτήματα, όπως το πώς θα ανακτηθούν αυτά τα κεφάλαια ή πώς θα επηρεάσουν την οικονομική ανάπτυξη στο μέλλον. Τρίτον, το πρόβλημα έχει κοινωνική διάσταση, καθώς χιλιάδες νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις συνεχίζουν να βρίσκονται σε αδιέξοδο, χωρίς να βλέπουν προοπτική για βιώσιμη λύση των οφειλών τους. Αυτό επιβεβαιώνεται και από την ανισότητα που επικρατεί στην οικονομία. Η μεσαία τάξη όπως παραδοσιακά την ξέραμε συρρικνώνεται και υπάρχει μεγάλο ποσοστό νοικοκυριών στο όριο της φτώχειας απόρροια και της εκτόξευσης των τιμών και ταυτόχρονα υπάρχει και μια απίστευτη ευμάρεια κυρίως στα αστικά με οδηγό την Λεμεσό, που μεγάλο μέρος της οφείλεται στις ξένες κυρίως τεράστιες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο και κατ’ επέκταση σε αυτούς που εργοδοτούν, Κύπριους και ξένους.
Σίγουρα το θέμα αυτό είναι ευρύ και έχει πολλές διαστάσεις όπως για παράδειγμα το πώς επηρεάζεται η αγορά ακινήτων. Επομένως τα καλά που έχουν επέλθει με τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων αλλά και τα κακά και στρεβλώσεις που αυτές έχουν επιφέρει, θα μπορούσαν να αποτελέσουν το θέμα ενός μελλοντικού άρθρου. Για τώρα παραμένουμε στα γεγονότα και σκοπός τους άρθρου ήταν να αναδείξει ότι ο «Ελέφαντας» όσο αόρατο και αν προσπαθούμε να τον παρουσιάσουμε, εξακολουθεί να βρίσκεται στο «δωμάτιο».
Καταληκτικά λοιπόν η πολιτεία δεν μπορεί να θεωρεί ότι έχει «λύσει» το πρόβλημα των ΜΕΔ απλώς επειδή αυτό μεταφέρθηκε από τις τράπεζες στις Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων. Η Κεντρική Τράπεζα, η οποία εποπτεύει και τις δύο πλευρές, έχει την ευθύνη να παρουσιάσει την πλήρη εικόνα και να παρακολουθεί τις εξελίξεις στους αριθμούς. Διότι όσο τα δισεκατομμύρια παραμένουν στα χαρτοφυλάκια των Εταιρειών Εξαγοράς Πιστώσεων, το βάρος παραμένει στην πραγματική οικονομία και η κοινωνία το πληρώνει.
“THE REVITA TEAM”
Σημείωση: Τα άρθρα και τα δημοσιεύματα της εταιρείας μας, σκοπό έχουν να παραθέσουν στοιχεία για συγκεκριμένα θέματα καθώς και απόψεις που βασίζονται σε εμπειρία και γνώση που έχει αποκτηθεί. Απώτερος σκοπός μας είναι η επιμόρφωση των αναγνωστών στο σύνολο τους και όχι η παροχή συμβουλών για συγκεκριμένες περιπτώσεις. Για όλα τα προηγούμενα Newsletters της εταιρείας μας, μπορείτε να επισκεφτείτε την σελίδα μας στο Facebook, https://www.facebook.com/revitaconsult.
