Η Εταιρία μας στα πλαίσια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης αλλά και ταυτόχρονα λόγω της μεγάλης πίστης που έχει προς την νέα γενιά, προβαίνει συχνά σε σύντομους διορισμούς, (Internships), σε φοιτητές που θέλουν να έχουν άμεση επαφή και εμπειρία με επαγγελματίες συμβούλους σε οικονομικά θέματα. Μέσα στα πλαίσια αυτά γράφτηκε και το πιο κάτω άρθρο από την φοιτήτρια, Άννα Σωτηρίου (Economics & Politics – Lancaster University), σε συνεργασία με την ομάδα μας που αφορά την αγορά εργασίας στην μικρή μας Κύπρο.
Με την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, η Κυπριακή αγορά εργασίας επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό. Ο όγκος της κρίσης δεν θα γινόταν αντιληπτός μέχρι αρκετά αργότερα, το 2011 ,ενώ έδειξε τις καταστροφικές της επιπτώσεις το 2013. Η ραγδαία αύξηση στην ανεργία γενικότερα, αλλά και πιο συγκεκριμένα ανάμεσα στους νέους, έγινε πιο αισθητή με αφορμή την πτώχευση της Λαϊκής Τράπεζας. Πάρα πολλοί τραπεζικοί υπάλληλοι, από όλες τις τράπεζες, έφυγαν με πρόωρα σχέδια συνταξιοδότησης τα οποία συνοδεύονταν με μικρές και μεγάλες αποζημιώσεις .
Η Κυβέρνηση, για να μπορεί να διαχειριστεί το πρόβλημα του δημοσίου χρέους, είχε εφαρμόσει μέτρα λιτότητας, τα οποία όμως, αντί να βοηθήσουν την κατάσταση είχαν δημιουργήσει άλλα κοινωνικά προβλήματα. Το βιοτικό επίπεδο της χώρας είχε μειωθεί αισθητά και οι άνθρωποι που ζούσαν στα όρια της φτώχειας πλήθαιναν. Έφτασε το 26% του πληθυσμού να ζει κάτω από τα όρια της φτώχιας. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι υπήρξε δραστική μείωση των μισθών που δεν έχουνε μέχρι σήμερα αποκατασταθεί σε βιώσιμα επίπεδα αλλά και επειδή πολλής κόσμος έχασε την δουλειά του. Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά από το κλείσιμο της Λαϊκής, πολλοί τερμάτισαν τα ταμεία προνοίας τους και πήραν τα λεφτά τους μετά το πάθημα του κουρέματος. Αυτό έβαλε πρόσκαιρο βάλσαμο στις πληγές, όμως μελλοντικά θα φανούν οι επιπτώσεις αυτής της πράξης αφού έφερε μεγάλο πλήγμα στο συνταξιοδοτικό. Τα πιο πάνω, σε συνδυασμό με ένα Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων καθόλου αξιόπιστο μιας και στο παρελθόν είχε πτωχεύσει αφού είχε δανείσει γύρω στα €7 δις. στην Κυβέρνηση τα οποία δεν θα επιστραφούν ποτέ, καθιστούν τις μελλοντικές συντάξεις φτωχές και αβέβαιες.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι δύο χρόνια μετά, το 2015, ξεκίνησε να γίνεται αισθητή μια οικονομική ανάκαμψη στο νησί. Αυτό όμως δεν μείωσε την ανεργία αφού συνέχισε να βρίσκεται σε πολύ ψηλά επίπεδα, φτάνοντας το 16%. Οι νέοι αποτελούσαν το 32% των ανέργων εκείνη την περίοδο. Αυτό σημαίνει ότι ένας στους τρεις νέους τελείωνε τις σπουδές του σε κορυφαίες σχολές της Κύπρου και του εξωτερικού για να επιστρέψει στην Κύπρο και μόνο η σκέψη να βρει δουλειά στο αντικείμενο στο οποίο σπατάλησε χρόνια να σπουδάσει, αποτελούσε φαινόμενο δύσκολο. Έτσι πολλοί από αυτούς έμεναν χωρίς δουλειά. Μετά από χρόνια σπουδών, οι νέοι δεν είχαν άλλη επιλογή παρά να δουλεύουν σε καφετέριες και καταστήματα για να μπορούν να επιβιώσουν.
Πολλοί νέοι, δεν μπορούσαν να αντέξουν αυτές τις συνθήκες της Κυπριακής αγοράς εργασίας αφού οι μισθοί ήταν χαμηλοί και τα ωράρια δύσκολα. Ακόμα και αυτοί που εύρισκαν δουλειά στο αντικείμενο τους σε κυπριακές εταιρίες δυσκολεύονταν γιατί οι εταιρίες είχαν υψηλές προσδοκίες από αυτούς και απαιτούσαν να δουλεύουν πολλές ώρες αλλά δεν ήταν διατεθειμένοι να παρέχουν και τον ανάλογο μισθό στους εργαζόμενους τους. Έτσι πολλοί νέοι αποφάσισαν να φύγουν από την Κύπρο και να μετακομίσουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες με περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες όπου αναγνωρίζονται η μόρφωση, οι γνώσεις και οι δεξιότητες για τους νέους, με την κατάλληλη αμοιβή. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη από το Κυπριακό Ινστιτούτο Στατιστικολόγων το 2015, 28% των ατόμων ηλικίας 18-28 σκόπευαν να φύγουν από την Κύπρο προς αναζήτηση εργασίας ενώ το 62% εξ αυτών ήταν κάτοχοι προπτυχιακών και μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών. Αυτό βέβαια ήταν τεράστιο πλήγμα για την Κύπρο , αφού έχασε ανθρώπους με γνώσεις και ικανότητες οι οποίες θα μπορούσαν να φανούν πολύ χρήσιμες σε Κυπριακές επιχειρήσεις αλλά και να συμβάλουν σημαντικά στο ΑΕΠ της χώρας. Και βεβαίως πολλοί που τελείωναν τις σπουδές τους στο εξωτερικό, δεν επέστρεφαν καθόλου στην Κύπρο.
Σήμερα, έξι χρόνια μετά από τα τραγικά γεγονότα του 2013 και τέσσερα χρόνια μετά από τα πρώτα ίχνη ανάκαμψης, κάποιοι υποστηρίζουν ότι η αγορά εργασίας βρίσκεται σε ένα ανοδικό στάδιο. Αυτό μπορεί να ενισχυθεί από το γεγονός ότι η ανεργία μειώθηκε κατά 9 μονάδες από το 2015, στο 7,1% το 2019. Αυτό αναδεικνύει ότι υπάρχει κάποια ανάκαμψη με ισχυρές ενδείξεις για βιώσιμη στροφή στη κυπριακή αγορά εργασίας και κατ’ επέκταση στη Κυπριακή Οικονομία. Η σημαντική μείωση στην ανεργία οφείλεται όμως και στο ότι πολλοί νέοι αδυνατούν να βρουν εργασία στο αντικείμενο τους, έτσι συμβιβάζονται με επαγγέλματα στα οποία δεν μπορούν να εκμεταλλευτούν όλες τις γνώσεις τους. Αυτό βέβαια μπορεί να θεωρηθεί και καλό αφού για χρόνια στην Κύπρο οι άνθρωποι είχαν μια δουλειά για όλη τους την ζωή και τώρα αναγκάζονται να αλλάξουν περισσότερες δουλειές, οι οποίες επεκτείνουν το εύρος γνώσεων τους. Αντίθετα όμως, αυτό μπορεί να είναι και κακό όταν γίνει σε υπερβολικό βαθμό αφού δεν θα φαίνεται καλό στους μελλοντικούς εργοδότες γιατί ίσως θεωρήσουν τα άτομα αναξιόπιστα, χωρίς πείρα και εξειδίκευση, αλλά κιόλας διότι με τον τρόπο αυτό δημιουργείς άτομα μέτρια αφού βολεύονται σε επαγγέλματα διαφορετικά από την κλίση και εκπαίδευση τους.
Το 2017, το εργατικό δυναμικό της χώρας αυξήθηκε κατά 1%, που μπορεί να σημαίνει και ότι ίσως κάποιοι από αυτούς που έφυγαν κατά την περίοδο 2013-15 επέστρεψαν γιατί θεωρούν ότι το οικονομικό κλίμα στη Κύπρο έχει γίνει πιο σταθερό και ενδεχομένως οι νέοι ξεκινούν να έχουν περισσότερη εμπιστοσύνη στην Κυπριακή αγορά. Αυτή η αύξηση του εργατικού δυναμικού μπορεί επίσης να σημαίνει ότι οι νέοι που τώρα τελειώνουν τις σπουδές τους, δεν φεύγουν, όπως έκαναν τα προηγούμενα χρόνια, αλλά επιλέγουν να μείνουν ή να γυρίσουν στη Κύπρο, ίσως γιατί σήμερα υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες εργασίας. Αυτό το γεγονός ενισχύει την άποψη ότι η Κυπριακή αγορά ανακάμπτει. Δυστυχώς, όμως, ταυτόχρονα αυξάνεται και σε τεράστιο βαθμό το κόστος της ιδιόκτητης και ενοικιαζόμενης κατοικίας. Ένα νεαρό ζευγάρι, έχει σαν επιλογές να προβεί σε τεράστια δάνεια για ιδιοκατοίκηση μέχρι 30 χρόνια αποπληρωμής, είτε να ενοικιάσει σε πολύ ψηλές τιμές, φαινόμενα που πλήττουν το βιοτικό επίπεδο.
Τέλος στην αγορά εργασίας υπάρχουν ανισότητες. Αυτές οι ανισότητες υπάρχουν μεταξύ των υπαλλήλων του δημοσίου/τραπεζικού και ιδιωτικού τομέα και μεταξύ αλλοδαπών και ημεδαπών εργαζομένων. Σύμφωνα με έρευνες, ο μέσος μισθός στην Κύπρο, ανέρχεται στα €1.898. Αυτό το ποσό βέβαια έχει μεγάλες αντιθέσεις αφού ο κατώτατος μισθός ανέρχεται στα €870. Οι πλείστοι μορφωμένοι νέοι εργαζόμενοι πληρώνονται γύρω στα €900- €1.000. Σε αντίθεση με κυβερνητικούς και τραπεζικούς υπαλλήλους τους οποίους ο μισθός ανέρχεται κατά μέσο όρο πέρα από τις €3000. Ενώ σε παρόμοια πόστα στον ιδιωτικό τομέα, οι υπάλληλοι μπορεί να παίρνουν γύρω στις €2.000. Ο μέσος μισθός αποδεικνύει ότι υπάρχει μεγάλη ανισότητα και εύρος όσον αφορά τους μισθούς αφού κάποιοι εργαζόμενοι, του δημόσιου τομέα, αμείβονται διπλά και τριπλά σε σύγκριση με αυτούς που δουλεύουν στον ιδιωτικό τομέα. Εκτός από ψηλότερους μισθούς, ο δημόσιος τομέας, μεταξύ άλλων παρέχει εργασιακή ασφάλεια, γενναιόδωρες κοινωνικές παροχές, συνδικαλιστική προστασία καθώς και σχετικά χαλαρότερες συνθήκες απασχόλησης τις περισσότερες φορές , σε αντίθεση με τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα οι οποίοι βρίσκονται σε επισφαλή θέση αφού δεν υπάρχει καθόλου θεσμική προστασία ή/ και οι κανονισμοί που υπάρχουν δεν εφαρμόζονται πάντοτε και αποτελεσματικά.
Όσον αφορά την ανισότητα μεταξύ αλλοδαπών και ημεδαπών εργαζομένων, η διαφορά στο μισθό είναι τρανταχτή αφού μία οικιακή βοηθός από τρίτες χώρες ή ένας Σύριος, παίρνουν μισθό ο οποίος συνήθως είναι χαμηλότερος από Κύπριους σε αντίστοιχες δουλειές. Αυτό αποδεικνύει ξανά ότι υπάρχει μεγάλη ανισότητα στην αγορά εργασίας της Κύπρου σήμερα, η οποία θα έπρεπε, σιγά σιγά, με την ανάκαμψη της αγοράς, να αρχίσει να μειώνεται.
Αναμφισβήτητα η Κυπριακή αγορά εργασίας έχει ανακάμψει σημαντικά από τα τραγικά γεγονότα του 2013, αυτό φαίνεται άλλωστε από την σταθερή αύξηση του μέσου μισθού στο νησί και τις περισσότερες ευκαιρίες εργασίας που υπάρχουν σήμερα. Παρόλα αυτά υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν για να δημιουργηθούν καινούργιες θέσεις εργασίας με καλές συνθήκες, έτσι ώστε να μειωθεί ο εκπατρισμός των νέων και να συρρικνωθεί η ανισότητα ανάμεσα στους υπαλλήλους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, όπως επίσης η ανισότητα μεταξύ των αλλοδαπών και ημεδαπών εργαζομένων αλλά και των φύλων. Παρόλα αυτά, η Κύπρος βρίσκεται σε ένα πολύ καλό δρόμο για να γίνει ένας πολύ ελκυστικός τόπος για νέους αφού το βιοτικό επίπεδο, ο μέσος μισθός και οι ευκαιρίες εργασίας αυξάνονται. Εάν συνεχίσουν να ανοίγουν καινούργιες θέσεις εργασίας με ευκαιρίες ανέλιξης, σε τομείς όπως η Παιδεία, η Υγεία, η Ενέργεια σε συνδυασμό με το υψηλό ποσοστό των νέων οι οποίοι τελειώνουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση, η Κύπρος μπορεί να ξεπεράσει την Κύπρο των αρχών του 21ου αιώνα. Από την πλευρά της η Κυβέρνηση για να τα ενισχύσει όλα αυτά πρέπει να δώσει κίνητρα όχι μόνο για κτίσιμο πύργων αλλά και σε πιο παραγωγικά έργα και νέες ιδέες για να μπορέσει να κτίσει και να μεταφέρει οράματα στις επόμενες γενεές και όχι μόνο λάθη και ματαιοδοξία.
[content_block id=45]
